7103 İLAVE İSTİHDAM TEŞVİKİ
İşsizliğin ve istihdam yükünün azaltılması istihdam teşvik kanunlarının temel amacıdır. Günümüze kadar yapılan teşvik uygulamalarının başarılı olmasıyla birlikte teşvikler genişletilerek günümüze uyarlanmıştır. Bu bağlamda, 27 Mart 2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete’ nin 2. Mükerrer Gazete’ de yayımlanan 7103 sayılı Kanun ile 2018 yılında uygulanmak üzere yeni istidam teşvikleri getirilmiştir. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 19’uncu madde ile 01.01.2018 tarihinden itibaren uygulanmak üzere ilave istihdama bağlı olarak sigorta ve işsizlik sigortası primi teşviki uygulamalarına başlanmıştır.
Eklenen madde ile gelen yeniliklerden en önemlisi ise; daha önce teşvikler asgari ücret üzerinden hesaplanırken, yeni kanunla birlikte sektörel bazda bir ayrım yapılması sonucu bilişim ve imalat sektörlerinde artık prim miktarı asgari ücreti geçemeyecek şekilde düzenlenmesidir. 7103 sayılı kanunda yapılan ayrım ile imalat ve bilişim sektöründe yer alan iş yerleri 17103, diğer sektörlerde yer alan iş yerleri ise 27103 sayılı kanun türünü seçerek destekten yararlanacaklardır.
Diğer bir önemli nokta ise önceki dönemlerde 1 yıl süreyle teşviklerden faydalanabiliyorken, yeni kanunla teşvikten faydalanma süresinin 3 yıla çıkarılmasıdır. Ayrıca yararlanacak sigortalıların sürelerinde de bazı değişiklikler olmuştur. Bu teşvikten yararlanabilmek için hem işveren hem de sigortalının uyması gereken bazı koşullar bulunmaktadır. Bunlardan kısaca bahsedecek olursak;
İşverenin özel sektör işvereni olması gereklidir. Kamu sektörü işverenleri bu teşviklerden faydalanamazlar. Ayrıca işçinin 17103 ve 27103 sayılı kanunlardan yararlanabiliyor olması için işe alındığı yıldan bir önceki takvim yılında işe alındıkları iş yerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olması gerekmektedir. İş yerinde 2017 yılı içerisinde çalışan sigortalı sayısı ortalama 1-3 olmalıdır. Aynı zamanda teşviklerden faydalanabilmek için işverenin devlete ait herhangi bir borcunun bulunmaması gerekmektedir. Bu noktada atlanan önemli nokta ise işverenin borçlarını yapılandırması durumunda teşviklerden faydalanabilecek olmasıdır.
Sigortalı tarafından bakacak olursak; 01.01.2018 -31.12.2020 tarihleri arasında işe alınmış olması ve Türkiye İş Kurumu ’na işsiz olarak kayıtlı olması gerekmektedir. Ayrıca işe girdikleri aydan önceki üç ay içerisinde en fazla 10 gün çalışmış olması gerekmektedir. Bu 10 günlük süre içinde de 4/1-a (SSK) ve 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olması gerekmektedir. Burada değinmek istediğimiz konu ise sigortalının işe başlamadan önceki son üç ay içerisinde 4/1 b kapsamında sigortalı hiçbir gününün bulunmaması gerektiğidir. Bu durum sadece isteğe bağlı sigortalılık durumunu kapsamamaktadır. Yani kendi isteğiyle sigortası devam eden sigortalılar, sigortalarını kesip teşvikten faydalanabilirler.
17103 ve 27103 teşvikleri kapsamında sigortalıların teşvikten faydalanma süreleri farklılık göstermektedir. 18 yaşından büyük kadınlar, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek sigortalılar ve İŞKUR’ da engelli olarak kayıtlı sigortalıların teşvikten faydalanma süreleri, işe başlama tarihlerinden itibaren 18 aydır. Bunun dışında kalan sigortalılar ise 12 ay süreyle teşvikten faydalanabilmektedirler. Sigortalıların işten ayrılması durumunda ise kalan tüm şartların sağlanması halinde, sigortalı çalışanlar kalan aylardan yararlanabilirler.
*İlk kez sigortalı işçi çalışan çalıştıran bir iş yeri bu tarihi takip eden üçüncü aydan itibaren teşvikten faydalanabilecektir. Destek tutarı, faaliyette olunan sektöre göre farklılık göstermektedir. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 19’uncu madde ile İmalat ve bilişim sektörleri (17103) diğer sektörlerden ayrılmaktadır. Ayrıca bu madde kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlananlar, diğer kanunlarda yer alan benzer nitelikli gelir vergisi stopajı teşviklerinden yararlanamaz.
Mevcut işletmelerin kapatılarak yeniden başka bir isim veya iş birimi olarak açılması, dolaylı ortaklık bulunan işletmelerde istihdamın kaydırılması gibi muvazaalı durumların tespit edilmesiyle fon tarafından karşılanan tutar gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınır. Denetimlerde kayıt dışı veya sahte sigortalı tespitleri durumlarının çıkması halinde ilk tespitte 1 ay, ikinci tespitte ise 1 sene boyunca teşviklerden faydalanılmamaktadır. Yapılan düzenleme ile %1’ e kadar kayıt dışı tespit varsa teşvik kesilmeyecektir.
Getirilen yeni istihdam desteği ile nitelikli personelin ve genç nüfusun istihdam edilmesi, özellikle bu yaş gruplarındaki işsizlik oranlarının azaltılması ve özel sektördeki işverenlerin istihdam prim yüklerinin azaltılması amaçlanmıştır. Teşvikler aslında ihtiyaçlar doğrultusunda ortaya çıkıyor ve sonuç olarak da işverenin üzerinden önemli oranda personel maliyetini alıyor. İşverenler bu teşvikleri sadece almadıkları alacakları olarak görmezlerse, teşviklerin getirisi hem onlar için hem de ülkemiz için çok daha büyük boyutlarda olacaktır. İşverenler, teşvikler sayesinde uzun vadede ne kadar önemli bir ilerleme kaydettiklerini büyük resme bakınca açıkça göreceklerdir.